Był wpis o ETag (protokół HTTP), teraz czas na alternatywne rozwiązanie buforowania w przeglądarce klienta. Mowa tutaj o nagłówku Expires, który pozwala na jeszcze efektywniejsze usprawnienie buforowania niż wcześniej omawiany nagłówek ETag.

Co robi nagłówek Expires w praktyce? Jak zautomatyzować dołączanie tego nagłówka do wszystkich obiektów pobieranych z serwera Apache? O tym w niniejszej notce.

Nagłówek Expires jest wysyłany przez serwer w nagłówkach HTTP do klienta (HTTP Responses). Wygląda on mniej więcej następująco:

Wartością tego nagłówku jest data ważności dokumentu przesyłanego do klienta (przeglądarki). Przeglądarka odczytuje tę datę – jeżeli data jest późniejsza niż obecna oraz przeglądarka posiada dany plik w buforze – odczytuje ten plik bezpośrednio z buforu (o ile taki posiada) i kończy komunikację z serwerem.

Dzięki temu zaoszczędzasz na transferze serwera, a klient otrzymuje obiekt bezpośrednio z buforu, co znacząco skróca czas wczytywania strony.

Expires vs ETag

Nagłówek ten jest o tyle lepszy od nagłówka ETag, iż nie wymaga sprawdzania aktualności plików w buforze i na serwerze, co zabierało sporo czasu.

Z drugiej strony jest to też wada, gdyż nie ma pewności, iż obiekt który otrzyma klient jest nadal aktualny.

Sam musisz ocenić dla których plików dać jaki nagłówek. Jedno jest pewne – jeżeli nie zamierzasz w najbliższych miesiącach zmienić danego obiektu (pliku graficznego, animacji) i dopuszczasz przechowywanie przez klienta tego pliku w buforze – nagłówek Expires będzie lepszym rozwiązaniem.

Musisz także wiedzieć, że wysyłając do klienta w odpowiedzi HTTP zarówno nagłówek ETag, jak i Expires – nagłówek ETag będzie miał pierwszeństwo i tym faktem będzie się kierowała przeglądarka.

Expires i Apache

Serwer Apache udostępnia specjalny moduł, który w sposób ekspresowy pozwala zająć się nagłówkiem Expires. Mowa oczywiście o mod_expires.

Stosowane przeze mnie ustawienia dla tego modułu wyglądają następująco (.htaccess):

Co tutaj się wyprawia? Najpierw użyta została wcześniej wspomniana dyrektywa IfModule. Sprawdza on, czy na danym serwerze został wbudowany moduł mod_ expires. Jeśli modułu brak, to kod zostaje pominięty.

Następnie wykorzystujemy dyrektywę Header do ustawienia nagłówka HTTP, jakim jest Cache-Control. Ma to na celu zmuszenie przeglądarek do korzystania z buforowania (jeśli mają taką funkcjonalność zaimplementowaną).

Gdyby nagłówek Cache-Control został ustawiony na wartość no-cache to inne nagłówki odpowiedzialne za buforowanie zostałyby zignorowane.

Następnie uruchamiamy moduł przez wpisanie dyrektywy:

Kolejnym krokiem jest ustawienie domyślnej „daty ważności” dla wszystkich plików wczytywanych z serwera poprzez dodanie dyrektywy:

Powoduje to domyślne ustawienie dla wszystkich plików z serwera nagłówka Expires na bieżącą datę pobrania pliku z serwera + 1 miesiąc.

Kolejne dyrektywy ustawiają datę ważności dla wybranych typów plików (typ MIME). Powoduje to nadpisane domyślnych ustawień dla wybranych rodzajów plików, a robi się to w następujący sposób:

Dokumenty HTML i XML (np. sitemap.xml, kanały RSS i Atom) są natomiast przechowywane przez 1 godzinę:

Pliki multimedialne oraz graficzne przechowywane są w buforze przez jeden miesiąc od czasu ostatniego pobrania:

Najdłużej w buforze przeglądarki są przechowywane pliki najrzadziej aktualizowane, czyli ikony (favicon.ico), pliki czcionek oraz grafika w formacie SVG.

Kilka słów podsumowania

I to by było na tyle. Niewiele trudu trzeba włożyć w to rozwiązanie, a może dać całkiem korzystne efekty dla każdej ze stron (klient & serwer).

Z drugiej strony, powyższe rozwiązanie jest niezbyt uniwersalne. Co jeśli serwerem nie będzie Apache? Jak więc widzisz, nie jest to idealne rozwiązanie. Czasem lepiej poświęcić trochę więcej czasu, napisać prostą klasę w PHP i mieć ustawianie nagłówków Expires (buforowania i innych) na poziomie języka, nie serwera.

Decyzja jednak należy do każdego indywidualnie. Będę jednak wdzięczny za podzielenie się sposobem wykorzystywanym przez innych programistów :-).